Door Manon Bolleboom
De afgelopen tijd ligt er een duidelijke trend op tafel: de mentale gezondheid van Nederlanders staat onder druk. Steeds vaker waarschuwen deskundigen voor toenemende angst, prestatiedruk en stressklachten. Burn-out is allang geen individueel probleem meer, maar een maatschappelijk thema dat onze volle aandacht vraagt.
Dat dit nu zichtbaar wordt in het nieuws, vind ik belangrijk en waardevol. Het laat zien dat wat zoveel mensen al lang voelen, eindelijk wordt erkend. Tegelijkertijd roept het bij mij ook een andere vraag op.
Niet: hoe groot is het probleem?
Maar: kijken we wel op de juiste plek voor de oplossing?
In deze blog neem ik je mee in wat er volgens mij écht gebeurt onder die mentale klachten. Wat de diepere oorzaak kan zijn. En waarom het zo belangrijk is om verder te kijken dan alleen de symptomen, zeker als je verlangt naar blijvende verandering en echte rust.
Deze blog is geïnspireerd door recente berichtgeving over mentale gezondheid en burn-out in Nederland, en door wat ik dagelijks zie en ervaar in mijn werk met mensen.
Wat we zien: mentale klachten nemen toe
Angst, stress, vermoeidheid, somberheid, overprikkeling. Voor veel mensen is dit geen uitzonderlijke fase meer, maar een voortdurende staat van zijn. Het systeem staat aan. Altijd. We leven in een samenleving waarin:
-
Presteren normaal is geworden
-
Rust iets is wat je moet ‘verdienen’
-
Voelen vaak wordt gezien als lastig of inefficiënt
-
Doorgaan wordt beloond, stilstaan niet
Het is dan ook niet vreemd dat steeds meer mensen vastlopen. Hun lichaam trekt aan de noodrem, terwijl hun hoofd nog probeert door te gaan. Burn-out is zelden een plotselinge instorting. Het is het eindstation van jarenlang over je grenzen gaan, vaak zonder dat je het doorhad.
Wat mij opvalt in de reguliere hulpverlening
Wat ik zie en zag gebeuren, en dit zeg ik met respect voor iedereen die zich inzet in de zorg, is dat er in de reguliere hulpverlening vooral wordt gekeken naar de klacht op zich.
Je hebt angst → hoe verminderen we de angst?
Je bent moe → hoe krijg je meer energie?
Je bent overprikkeld → hoe leren we je beter omgaan met prikkels?
En begrijp me goed: symptoombestrijding kan soms nodig zijn. Het kan verlichting geven, stabiliteit, houvast. Maar wat ik keer op keer zie, is dat we daar vaak blijven hangen.
Er wordt zelden echt gekeken naar:
-
Het geheel van iemands leven
-
De onderlinge samenhang van klachten
-
De geschiedenis die iemand meedraagt
-
De systemen waarin iemand is gevormd
Alsof burn-out of stress op zichzelf staat. Alsof het los te koppelen is van wie jij bent, waar je vandaan komt en wat je al een leven lang draagt.
En het aller belangrijkste, wat zit eronder de klachten?
In mijn werk kijk ik anders, als alternatief therapeut. Niet omdat ik ‘tegen’ de reguliere zorg ben, maar omdat ik zie wat er ontbreekt.
Achter mentale klachten ligt vaak:
-
Een langdurige loyaliteit aan anderen
-
Een familiesysteem waarin dragen, aanpassen of sterk zijn vanzelfsprekend was
-
Generaties van niet-gevoelde emoties
-
Oude overtuigingen over moeten, volhouden en jezelf wegcijferen
-
Een ziel die te lang niet gehoord is
Veel mensen dragen lasten die niet van hen zijn. Ze hebben geleerd om alert te zijn, verantwoordelijk, zorgend, aangepast. Niet omdat ze dat bewust kozen, maar omdat hun systeem dat ooit nodig had.
Burn-out is dan geen zwakte.
Het is een signaal van een systeem dat te lang heeft volgehouden.
Waarom kijken naar het familiesysteem essentieel is
Je staat niet los van je oorsprong. Je familiesysteem werkt door, vaak onbewust, in hoe jij:
-
Grenzen stelt
-
Omgaat met verantwoordelijkheid
-
Rust ervaart (of juist niet)
-
Jezelf waardeert
-
Etc.
Als daar generaties lang stress, overleving, onveiligheid of emotionele afwezigheid heeft gespeeld, dan leeft dat voort. Niet als schuld, maar als dynamiek.
Zolang we alleen kijken naar het individu en niet naar het geheel, blijven we pleisters plakken. Dan kunnen klachten verminderen, maar keren ze vaak terug, in dezelfde of een andere vorm. Echte heling vraagt dat we durven kijken naar:
-
Wat je draagt uit je familiesysteem?
-
Wat je hebt overgenomen uit je familiesysteem?
-
Wat eigenlijk niet van jou is...
Lees hier meer over het familiesysteem in mijn werk.
En dan is er nog de ziel
Wat in geen enkel protocol past, maar wat ik wél keer op keer zie: de ziel raakt belast.
Veel mensen zijn het contact kwijtgeraakt met:
-
Hun verlangen
-
Hun eigen ritme
-
Hun innerlijke waarheid
Ze leven een leven dat ‘klopt’ aan de buitenkant, maar niet meer resoneert van binnen. Dat veroorzaakt een diepe, stille vermoeidheid. Niet omdat je te weinig slaapt, maar omdat je te ver van jezelf af bent geraakt. Zolang we daar niet naar kijken, blijft herstel oppervlakkig.
Waar de echte oplossing ligt
De echte oplossing ligt niet in harder werken aan jezelf. Niet in nog beter functioneren of nog meer aanpassingen.
De echte beweging zit in:
-
Vertragen & voelen
-
Herkennen wat van jou is en wat niet
-
Ruimte maken voor jouw waarheid
-
Jouw systeem weer in balans brengen
Dat vraagt een andere manier van kijken. Breder en dieper misschien. En niet alleen naar wat je voelt, maar waarom het er is.
Niet alleen naar jou, maar naar het geheel waarvan jij deel uitmaakt.
Het is goed dat mentale gezondheid nu zo zichtbaar is in het nieuws. Het opent het gesprek. Maar laten we het gesprek dan ook verdiepen.
Want pas als we bereid zijn om verder te kijken dan de klacht, ontstaat er ruimte voor echte heling. Voor een leven dat niet alleen vol te houden is, maar dat ook werkelijk voedt.
Herken je jezelf in dit verhaal?
Voel je dat jouw klachten dieper gaan dan wat er tot nu toe is aangekeken?
Je bent welkom voor een oriënterend gesprek, waarin we samen kijken naar wat jouw systeem laat zien en wat er nodig is om weer in balans te komen, op een manier die bij jou past.